PROJECTEN

Energiezuinig monument, Driebergen

Omgeven door hoge bomen en alsof de tijd er heeft stilgestaan: de monumentale villa uit 1925 aan de rand van het dorpje Driebergen is een plaatje om te zien. Alle originele kenmerken (zoals de oude houten profileringen en lijsten en de oude glazen ventilatie-lamellen) zijn bewaard gebleven, maar ook wordt het pand gekenmerkt door achterstallig onderhoud. Gemeente Utrechtse Heuvelrug deed het monument in de verkoop, op voorwaarde dat het pand duurzaam verbouwd werd.

Project: Energiezuinig monument, Driebergen

Applicateur

Gebroeders Van der Kant

Architect

ZECC Architecten

Foto's

CornbreadWorks

Plan een afspraak

Details

Opleverdatum

2011

Opgave

Renovatie

Aantal woningen

Uiterlijk

Sierpleister

Het proces

In het gunningsproces heeft de gemeente uiteindelijk gekozen voor het meest ambitieuze idee, gepresenteerd door ZECC Architecten in samenwerking met OPAi (RAU Amsterdam): het realiseren van het eerste energie neutrale monument van Nederland. In het renovatieconcept is uitgegaan van hoogwaardige installaties die ervoor zorgen dat het huis in zijn eigen energiebehoefte kan voorzien. Daarbij werd de woning geïsoleerd met duurzame natuurlijke materialen. Met name in details en toegepaste materialen zijn de toevoegingen goed zichtbaar, waardoor er een mooie historische gelaagdheid in het huis ontstaat.

Het energetisch concept

OPAi (One Planet Architecture institute) heeft het energetisch concept gemaakt: door middel van een warmtepomp, een buffervat en grondcollectoren wordt aardwarmte benut voor de verwarming van het huis via vloer- en wandverwarming. Een warmtepompboiler zorgt voor warm tapwater. De elektriciteit (benodigd voor de warmtepomp) komt binnen via PV- zonnepanelen op het dak.

Op zonnige dagen wordt deze energie teruggeleverd aan het openbare net en op donkere dagen wordt hieruit energie onttrokken. Het geheel is energieneutraal, maar het huis blijft aangesloten op het elektriciteitsnet. Om warmteverliezen te beperken wordt het huis met duurzame materialen geïsoleerd.

Isolatie aan zowel binnen- als buitenzijde
Hoewel hoogwaardige installaties ervoor zorgen dat de woning in Driebergen zelf in staat is energie op te wekken en deze op een efficiënte manier te gebruiken, is een belangrijke voorwaarde dat er ook geen energie verloren gaat. De energievraag van het huis is sterk verminderd door de met duurzame materialen aangebrachte isolatie. Aan de voorzijde diende de monumentale gevel in tact te blijven, waardoor men de oplossing vond in isolatie aan de binnenzijde.

Daar waar binnenisolatie geen mogelijkheid was, bijvoorbeeld door de waardevolle monumentale details in het trappenhuis, bood gevelisolatie uitkomst. Gekozen werd voor het StoTherm Wood systeem, een ecologisch verantwoord gevelisolatie systeem op basis van houtvezelisolatieplaat. De oude kozijnen in de achtergevel zijn op een sympathieke manier verwerkt in de nieuwe moderne gevel: grote ramen op basis van voorzetbeglazing zorgen ervoor dat de oude houten kozijnen beschermd zijn en dat er een stukje oud metselwerk zichtbaar is.

Het hoofdhuis blijft qua indeling nagenoeg in oude staat: een gang aan de achterzijde met mooie statige kamers die zich naar de straat richten. Door de dichte gangzone mist het huis echter een goede verbinding met de tuin. Een kleine keuken en een later aangebouwde uitbouw belemmerden de relatie tussen woonkamer en tuin. De oude uitbouw was van slechte bouwkundige staat en monumentaal van beperkte waarde. De opdrachtgevers wilden graag een ruime keuken en lichte eetkamer met zicht op de tuin. Juist deze functies vormen in het nieuwe plan de schakel tussen woonkamer en tuin. Met een nieuwe aanbouw wordt de hoek van het monument opengemaakt en komen oud en nieuw bij elkaar. De nieuwe geïsoleerde achtergevel vormt qua stijl één geheel met de aanbouw, waardoor de villa meerdere gezichten krijgt. Overgaand van traditioneel aan de voorzijde naar modern aan de achterzijde, dankzij de bijzondere afwerking van het StoTherm Wood systeem bestaande uit pleisterwerk met vergruisde bakstenen uit de gesloopte uitbouw.