Rivierenhuis benut volledige circulaire potentie

In 1964 werd het onderkomen voor (aankomende) leerkrachten ontworpen door architect J. Schippers. Een gebouw waarvan de cultuurhistorische waarde inmiddels is onderkend en de status Orde 2-pand kreeg. Dit houdt in dat behoud de voorkeur heeft boven vernieuwing. En dat is precies waar DOOR architecten, Hemubo en woningcorporatie Eigen Haard het verschil maakten. “Als we iets leerden bij het Rivierenhuis dan is het dat circulair renoveren de moeite waard is”, zeggen Terry Pater en Karin Dorrepaal, beiden architect bij DOOR architecten. “We proberen altijd zo circulair, sociaal en duurzaam mogelijk te werken. Niet om duurzame iconen te realiseren, maar juist voor opdrachtgevers met een sociale opgave”, licht Karin nader toe.

Breed bouwteam
De uitvraag was door woningcorporatie Eigen Haard circulair ingestoken en werd door het consortium Scoop - bestaande uit aannemer Hemubo, DOOR architecten en amoveerder A. van Liempd – gewonnen. Karin: “Het mooie van zo’n breed bouwteam is dat het ons verder bracht. De aannemer kennen we goed, maar een sloper betrekken bleek ook heel praktisch. Dat merkten we al bij de eerste bezichtiging. Binnen een mum van tijd zag hij welke waarde de materialen en componenten in het gebouw vertegenwoordigden. Hij aanschouwt zo’n project toch door een heel andere bril en dat zette ons ertoe aan om veel preciezer te kijken naar het Rivierenhuis. Wat konden we behouden? Wat is herbruikbaar door bijvoorbeeld refurbishing?”

Het werkt!
De gimmicks waren de sanitaire elementen. “Wastafels en toiletpotten zijn uit de badkamers gehaald, gerefurbished , schoongemaakt en teruggeplaatst. Ze zijn niet meer van nieuw te onderscheiden. Door dit hergebruik konden we voor een aantal circulaire toepassingen rekenen met een minderprijs. Maar, we zagen steeds meer materialen waar we mee aan de slag wilden gaan, zoals daken, binnenwanden en gevels. Waarbij we onszelf telkens de vragen stelden: wat komt er vrij? Wat kunnen we ermee? Welke ambities kunnen we waarmaken?” Een aanpak die werkt en heel logisch klinkt. Maar het gebeurt te weinig! “Wij ervaren echter dat het loont om met een circulaire scorekaart - opgesteld met Alba Concepts - naar meer dan de factor geld te kijken. Ook de CO₂-reductie, de comfort- en gezondheidsbelangen van de bewoners en de toekomstpotentie van ingrepen zijn meegenomen”, deelt Karin.

Van G naar A
Maar er was meer nodig om van energielabel G naar A+ te komen. “Wat we in eerste instantie tegenkwamen waren gevels met lage isolatiewaarden en bewoners die te maken hadden met ijskoude badkamers in de winter, oververhitting in de zomer en tocht. Een goed geïsoleerde gevel voorzien van zonwering en warmtewerend glas was dus een must.” Ten aanzien van de isolatie zijn daarbij de nodige afwegingen gemaakt. Terry: “Zijn er mogelijkheden om van binnenuit te isoleren? Welke mogelijkheden biedt de spouw én is buitengevelisolatie een optie?” De eerste twee opties vielen af, omdat die ten koste gingen van de woonruimte en omdat de spouw te smal was om de gewenste isolatiewaarden te bereiken.

“Uiteindelijk kozen we ervoor om het bestaande metselwerk aan de buitenzijde te verwijderen en een buitengevelisolatiesysteem toe te voegen.” Kwalitatief ging daardoor weinig verloren. “Wat we aantroffen was een rode baksteen, wit afgewerkt met een glazuurachtige laag die er inmiddels deels afgespat was. Bovendien was niet alleen de kwaliteit van de stenen slecht, doordat het metselwerk was opgespannen tussen de betonbanden, waren er ook koudebruggen.” Met buitengevelisolatie zijn die er niet meer.